De boerenorganisaties beschouwen het stikstofoverleg met het kabinet, onder leiding van Johan Remkes, vandaag (vrijdag) als mislukt. De handreikingen die premier Mark Rutte deed volgens LTO cum suis veel te mager en van een begin van herstel van vertrouwen tussen de partijen lijkt geen sprake. Mark van den Oever, de teleurgestelde voorzitter van Farmers Defence Force, kondigt vrijdag de 'hardste acties ooit aan'. Daarmee dreigt het stikstofgevecht weer terug bij af te zijn en na een kort intermezzo achter de vergadertafel weer naar de trekker te bewegen. In onze nieuwe wekelijkse rubriek Stikstof Stemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.
Met de Tweede Kamer op reces en de afvalacties op de snelwegen achter de rug leek het rechtstreekse gesprek tussen de boerenorganisaties en het kabinet een kans te hebben. Wel ging daar gestoei over de voorwaarden van het overleg aan vooraf. Premier Rutte en zijn team zijn echter nog niet toe aan inhoudelijke gesprekken, zo liet hij onder meer blijken aan Agractie-voorman Bart Kemp. Zijn klusjesman Remkes suggereerde vrijdag anders.
Vanuit het kabinet wordt steeds getest waar de zwakke plekken zitten in het boerenfront: gaan ze echt akkoord met een gesprek onder leiding van 'bemiddelaar' Remkes of komt er een andere formule? En lukt het om de stem van de grote ledenorganisaties in de landbouw te laten verdunnen door ook allerlei niet-ledenclubs erbij te betrekken, zoals Boerennatuur en het Biohuis? Een dreigende opstand vorig weekend binnen LTO 'van onderop' heeft LTO-voorman Sjaak van der Tak in ieder geval inschikkelijker gemaakt om samen op te trekken met de andere ledenorganisaties in de landbouw. Hij leek eerder te zijn gevallen voor de charmes van de premier Rutte, door de deelname van LTO aan het stikstofoverleg aan te kondigen.
Kemp meer naar voren LTO heeft afgelopen woensdag bevestigd weer samen de met de andere boerenorganisaties op te trekken en dat Van der Tak daarbij de rug recht houdt. Daarbij lijkt ook afgesproken dat Bart Kemp meer als woordvoerder gaat optreden. Wellicht omdat aan Van der Tak toch te veel het imago van een professioneel bestuurder kleef, met een historie in de tuinbouw en het CDA. Iemand die houdt van deals sluiten bovendien. Tot een inhoudelijk gesprek met het kabinet moet het intussen nog komen. Op vrijdag mocht Van der Tak duidelijk maken Rutte en zijn team. Als het mee zit, kunnen later deze maand wel een inhoudelijker gesprekken beginnen, zo valt te horen vanuit de boerenorganisaties. Een geste van het kabinet lijkt daarvoor wel een voorwaarde.
Proefballonnetjes kabinet Het kabinet heeft – misschien om te stemming te peilen - deze week wel al wat proefballonnetjes opgelaten, zoals het idee om de deadline voor de stikstofreductie vijf jaar naar achteren te verschuiven tot 2035. Officieel is echter niets bevestigd, en Rutte en Van der Wal ontkenden het glashard na het overleg. Op voor de landbouw cruciale punten, zoals de Kritische Depositiewaarde (KDW) en de PAS-melders, moeten zaken gaan bewegen. Rutte gaf eerder deze week te kennen dat hij nog niet van zins is om daar zo maar iets aan te veranderen. Zijn tactiek leek om weer nieuwe groepen beleidsjuristen op deze dossiers te zetten, groepen die in moeizame overleggen toch hier en daar wat ruimte moeten vinden, zo begreep Agractie-voorman Kemp het ook.
Remkes suggereerde ruimte bij kabinet Toch suggereerde Remkes na het overleg van vrijdag met LTO dat er wellicht ruimte is voor iets naast de KDW en misschien kan er ook meer op gebied van innovatie en de natuurkartering van Nederland. Dat gevoel moet hij van Rutte hebben gekregen, maar die gooide meteen na Remkes uitspraken weer koud water over dit gevoel. Dat doet vermoeden dat er iets fout is gelopen in de regie vanuit het torentje. Sommige Haagse bronnen menen dat er ruzie binnen het kabinet is uitgebroken. Hoe dan ook, het circus-Remkes bereikte het omgekeerde effect van wat er zou moeten gebeuren. De vlam dreigt weer in de pan te slaan.
Toch kan het kabinet niet op alles de poot stijf houden. Sommige standpunten worden domweg onhoudbaar. Uit een geheim gehouden rapport van TNO (in opdracht van het kabinet) blijkt dat millimeteren met de KDW, zoals het RIVM doet, heel weinig meer met de werkelijkheid te maken heeft. Het is vooral een rekenkundige oefening. Onderbouwingen ontbreken en zijn zelfs onmogelijk.
KDW minder dan 1 is ruis volgens TNO Alle emissie onder een KDW van 1 moet volgens het TNO worden gezien als 'ruis'. De herkomst van dit soort emissies kan van een landbouwbedrijf dichtbij natuur zijn, maar evengoed van industrie en verkeer ver weg als van natuurlijke bronnen. Het meest waarschijnlijk is het een mix van alles bij elkaar, maar niet te onderscheiden. Ook uit tal van andere via de WOO (Wet open overheid, opvolger WOB) opgevraagde documenten stapelt het bewijs tegen de kabinetsplannen zich op. In een gesprek op BNR-nieuwsradio riep emeritus-hoogleraar Rudy Rabbinge het kabinet dan ook op om te stoppen met het presenteren van een verdraaid beeld en zelf ook terug te keren naar de realiteit.
De komende tijd moet blijken of het kabinet echt bereid is te bewegen.
© DCA MultiMedia. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA MultiMedia.
Om te reageren op dit artikel moet u ingelogd zijn.
Maak kans op een mediapakket en een vervolgtraject van ABN AMRO
Mis niets en schrijf je in voor onze gratis dagelijkse nieuwsbrief